HAC NEDİR?
Hac; kutsal kabul edilen mekânları dinî maksatla ziyaret etmedir. Hac; İslâm'ın beş şartından biridir.
Hac kelimesi İbrânîce'de hag şeklindedir; "bayram" anlamına gelen bu kelime "bir şeyin etrafında dönmek, dolanmak" mânasındaki hvg kökünden türemiştir.
Hac veya hag çok eski bir Sâmî tabir olup İbrânîce'den başka Ârâmîce'de ve Sâbiî dilinde de bulunmaktadır. Kelimenin asıl anlamının "bir şeyin etrafında dönme, dolaşma ve halka oyunu" olduğu, daha sonra bayram mânasını kazandığı belirtilmektedir. Arapça'da "gitmek, yönelmek; ziyaret etmek" anlamlarına gelen hac kelimesi, fıkıh terimi olarak imkânı olan her müslümanın belirlenmiş zaman içinde Kâbe'yi, Arafat, Müzdelife ve Mina'yı ziyaret etmek ve belli bazı dinî, görevleri yerine getirmek suretiyle yaptığı ibadeti ifade eder. Bu ibadeti yerine getirenlere Arapça'da hâc (çoğulu huccâc). Türkçe'de hacı denir.
Bir Müslümana haccın farz olması için su şartların bulunması gerekir:
HACCIN ÖNEMİ
Hicretin dokuzuncu yılında farz olmuştur. Hac hem mal, hem de beden ile yapılan bir ibadettir. Belirli şartları taşıyan müslümanların ömründe bir defa hacca gitmesi farzdır. Allah'ın her emrinde olduğu gibi haccın farz kılınmasında da birçok hikmetler ve faydalar vardır.
Çeşitli ülkelerden mukaddes topraklara gelen, dilleri ve renkleri ayrı olan müslümanların tek gaye etrafında bir araya gelmesi ve hep birlikte Allah'a yönelmesi İslâm kardeşliğini güçlendirir. Müslümanların birbiri ile tanışmalarını, birbirlerinin dert ve sıkıntılarına çare bulmalarını sağlar.
Zengin-fakir her seviyede müslümanın ihrama girerek aynı kıyafet içinde bulunması insanlara eşitlik fikrini aşılar, mahşer gününü hatırlatır.
Sevgili peygamberimizin doğup büyüdüğü, İslâm dininin cihana yayılmaya başladığı kutsal yerleri görmek ruhlara manevi bir heyecan verir, dini duyguları kuvvetlendirir. Kutsal yerlerde insan kendisini Allah'a daha yakın hisseder, yaptığı ibadetlere kat kat fazla sevap verilir. Allah rızası için hac vazifesini yapan ve insanlara kötülük etmekten sakınanların (kul hakları hariç) birçok günahı bağışlanır.
Bu konuda peygamber Efendimiz şöyle buyurmuştur:
«Kim Allah için hacceder de kötü söz ve davranışlardan sakınırsa, annesinin onu doğurduğu günkü gibi günahlarından arınmış olarak döner.»
HACCIN ÇEŞİTLERİ
İfrad Haccı: Umresiz yapılan hac demektir. Hacı adayı ihrama girerken sadece hacca niyet eder ve hac vazifelerini yerine getirir. İfrad haccı yapanlara kurban kesmek vacib değildir.
Kıran Haccı: Umre ve haccı bir ihramda yapmaktır. Hacı adayı ihrama girerken hem umre, hem de hacca niyet eder. Önce umreyi yapar fakat ihramdan çıkmaz, sonra da haccı yapar. Kiran haccında da kurban kesmek vacibtir.
Temettu Haccı: Umre ve haccı ayrı ayrı ihrama girerek yapmaktır. Hacı adayı önce umre için ihrama girip umre vazifelerini yapar ve ihramdan çıkar. Günü gelince yeniden ihrama girerek hac vazifelerini yerine getirir. Temettu haccında kurban kesmek vacibtir.
Avrupa ve Türkiye‘den giden hacılar, değişik iklim şartlarında uzun süre ihramda kalmanın doğurduğu zorlukları dikkate alarak büyük çoğunlukla “Temettu Haccı” yapmayı tercih ederler.
HACCIN ADIMLARI
İhrama girme: Temettü hacı yapacak kimse, mikat sınırlarını geçmeden yâda hava alanında ihrama girer. İhrama niyet etmek ve telbiye getirmek suretiyle girilir. Bundan sonra harem yasakları başlar. Kâbe’ye gidinceye kadar telbiye, tekbir, tehlil ve salavat-ı şerife getirilerek yolculuğa devam edilir.
Tavaf: Hacer-i esved hizasına gelir. Yönünü hacer-i esvede döner,ellerini omuz hizasına kaldırıp “Bismillahi allahu ekber”diyerek, hacer-i evsedi selamlar ve umre tavafına niyet eder tavafa başlanır.
Sa’y: Umrenin say’ini yapmak üzere Safa’ya gidilir Kâbe’ye yönünü döner tekbir, tehlil ve salatü selam getirir. Ellerini açar, dua eder. sonra”Allah’ım! Senin rızan için safa ile Merve arasında yedi şavt olarak umrenin say’ini yapmak istiyorum.”diyerek say yapmaya niyet eder.
Hac için ihrama girmek: Tevriye günü(zilhicce-8) gerekli olan hazırlıkları yapar ve iki rekât ihram namazı kılar. Allah’ım! Hac yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve onu kabul buyur.”diyerek hacca niyet edilir. Telbiye getirilir. Böylece hac ihramına girmiş olur ve ihram yasakları başlar.
Arafat vakfesi: Tevriye günü(zilhicce-8)sabah namazından sonra Mina’ya gidilir, burada gecelenir. Arefe günü, sabah namazından sonra Arafat’a çıkılır. Arafat’ta arefe günü öğle vaktine kadar çadırlarda kalınır, namaz kılınır, dua edilir.
Müzdelife vakfesi:Müzdelife’ye ulaşınca uygun bir yere yerleşilir. Burada akşam ve yatsı namazları vaktinde kılınır. Müzdelife’de gecelenir. Vaktini namaz, dua zikir ve Kuran okuyarak geçirir. Sabah namazını erkenden kılar. Namazdan sonra Müzdelife vakfesini ayakta yapar. Dua eder. Güneş doğmadan önce Mina’ya hareket eder.
Akabe cemresine taş atmak: bayramın birinci günü sabah namazından sonra Müzdelife’den Mina’ya gelince eşyasını çadıra bırakır çadırda dinlenir. Uygun bir zamanda akabe cemresine gider ve yedi taş atar. Taş attıktan sonra orada beklemez, uzaklaşır. Duayı yolda yapar. Cemreyi akabeye ilk taşın atılmasıyla telbiyeye son verilir. Şeytan taşlamayı kişinin bizzat kendisi yapmalıdır.
Şükür kurbanı kesmek: şeytana taş attıktan sonra harem bölgesi sınırları içinde kurban keser veya vekâlet yolu ile kestirir. Bu kesilen kurban şükür kurbanıdır.
Tıraş olmak: kurban kestikten sonra saç tıraşı olunur veya kısaltılır. Ve böylece ihramdan çıkılmış olur.
Ziyaret tavafı: bayramın birinci günü şeytan taşlama, kurban kesme ve tıraş olma görevlerinden sonra Mekke’ye gider ve farz olan ziyaret tavafını yapar.
Cemrelere taş atmak: bayramın 2. 3. günleri zeval vaktinden sonra sırayla küçük, orta, akabe cemrelerine yedişer taş atılır.
Veda tavafı: bütün işler biter, Mekke’den ayrılmadan önce veda tavafı yapar, bu şekilde, Hac görevini tamamlamış olarak memlekete dönülür.
