1.UMRE NEDİR?
Umre ibadeti Müslümanlara takva, sabır, sevgi, saygı, kardeşlik, fedakarlık, cömertlik vb. gibi ahlaki güzellikleri yaşama imkanı sunar.
Umre, ziyaret etmek manasına olup "Belirli bir zamana bağlı olmaksızın ihramlı olarak, Kâbe’yi tavaf etmek, sa’y yapmak, (Safa ile Merve arasında) tıraş olmaktır.
Umre: Hac ayları dışında yapılan KÜÇÜK HAC olarak kabul edilir.
2.UMRE İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
2.1.NİYET
اَللّٰهُمَّ إِنِّي أُرِيدُ الْعُمْرَةَ فَيَسِّرْهَا لِي وَ تَقَبَّلْهَا مِنِّي ياَرَبَّ الْعاَلَمِينَ.
“Allahım umre yapmak istiyorum, Onu bana kolay kıl ve benden kabul eyle”
2.2. İHRAM
Haccın farzlarından biridir. “ihram” vücudun belden itibaren alt kısmına sarılan ve sırta alınan bir havludan ibarettir. Bu erkekler içindir. Kadınlar ihrama girmez, uzunca bir entari giyerler.
Rida Ve İzar : İşte bu yasağa uymak için, erkeklerin büründükleri “rida” ve “izar” denilen iki parçadan meydana gelen örtü, “ihram” diye meşhur olagelmiş, halk arasında “ihrama girmek” deyince de, bu örtülere bürünmek anlaşılmıştır. Zikredildiği gibi “ ihrama giriş” niyet ve telbiye ile olur. niyet eden ve telbiye getiren her erkek veya kadın, artık ihrama girmiştir. Ve o andan itibaren ihram yasakları başlamıştır. İhram yasakları ve işlenmesi durumunda cezalar hakkında gerekli bilginin, bu ölçüde sınırlı bir sayfada aktarılması mümkün değildir. Ancak biz, bu yasaklardan sıkça karşılaşılan ve birinci derecede dikkat edilmesi gerekenlere birkaç satırla değineceğiz:
İhram Yasakları :
1- Erkeklerin vücuda göre dikişle, örerek veya dokuyarak şekillendirilmiş elbise giymeleri.
2- Yine erkeklerin başlarını örtmeleri, eldiven,çorap ve topuklu ayakkabı veya topuğunu örtecek ya da kavrayacak şekilde kullanımı olan sandalet türü şeyler giymeleri.
3- Kadınların yüzlerini, tenlerine değecek şekilde bir şeyle örtmeleri.
4- Traş olmak, vücuttan tüy koparmak,tırnak kesmek.
5- Güzel koku sürmek.(güzel kokulu sabun ve deterjanların,kolonyalı mendillerin kullanılması sıkça görülen hatalardandır)
6- Şehevi söz ve davranışlarda bulunmak,cinsi ilişkiye girmek.
7- Başkaları ile tartışmak,kavga etmek,onları kırmak.
8- Mekke harem hudutları içinde insan emeği olmadan büyüyen otlar ve ağaçları koparmak... İHRAMLI BİR KİMSENİN; Duş alması,duş sırasında kokusuz sabun kullanması, Yüzük,kol saati,kemer,boyun çantası takması, Kirlendiğinde kokulu madde kullanmadan ihramını yıkaması, Giymiş olduğu ihramı,kirlenme,yırtılma ve benzeri durumlarda başka bir ihramla değiştirmesi, Pişikler ve ayak yarıkları için kokusuz krem kullanması, Başını kapatmadan battaniye, pike örtünmesi, Şemsiye kullanması.. caizdir. Giydiği terlikte dikişin bulunması da ihrama zarar vermeyecektir. Haccın eda şekilleri bahsinde yer yer bu konu ile ilgili değişik açıklamalar vardır.
2.3. MİKAT
Mekke Mükerreme’ye Hac veya Umre maksadıyla gitmek isteyenlerin, ihrama girmeden geçmeleri caiz olmayan yerlere Mikat sınırı denir. Kabe-i Muazzama’yı çevreleyecek şekilde beş tane mikat yeri vardır.
Bunları şöyle sıralayabiliriz;
1.Zü’l-Huleyfe (Abar-ı Ali): Medine tarafından gelenler, buraya geldikleri zaman, şartlarını yerine getirdikten sonra ihrama girerler.Türkiye’den Medine’ye gelmiş olanlar Medine’de bir müddet kaldıktan sonra Mekke’ye giderken onlarda burada ihrama girerler.
Hava yoluyla Cidde’ye gelenler ise, mikat sınırını havada geçecekleri için, Havalimanında ihrama girerler. Peygamber Efendimiz (sav) veda haccında burada ihrama girmiştir. Takriben Medine’ye 11 km, Mekke’ye ise 430 km’dir.
2.Cuhfe: Suriye tarafından gelenlerin Mikat yeridir. Takriben Mekke’ye uzaklığı 185 km’dir.
Zamanla Cuhfe terk edilmiş, daha güneyde Kızıldeniz’in kenarında bulunan Rabiğ adındaki yer mikat olarak kullanılmaya başlanmıştır.
3.Zat-ı Irk: Irak tarafından gelenlerin Mikat yeridir. Mekke’ye uzaklığı yaklaşık olarak 94 km’dir.
4.Yelemlem: Yemen tarafından gelenlerin Mikat yeridir. Mekke’ye takriben 54 km’dir.
Mekke’de olanlar, Umre yapmak istedikleri zaman Tenim’e Hz. Aişe (r.a) validemizin mescidine giderek ihrama girerler.
5.Karnülmenazil: Necid ve Kuveyt tarafından gelenlerin mikat yeridir. Yaklaşık olarak Mekke’ye 96 km’dir.
Mikat sınırları ile Harem bölgesi arasında bulunanlar, Hill bölgesinde ihrama girerler. Hill bölgesinin Mekke’ye en yakın olan yeri, Ten’im’dir. Mekke’ye dışarıdan gelen kişiler de bir umre yaptıktan sonra, tekrar umre yapmak istediklerinde, onlarda Ten’im denilen yerde ihrama girerler
2.4.TELBİYE
لَبَّيْكَ اَللّٰهُمَّ لَبَّيْكَ، َلبَّيْكَ لاَشَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ، اِنَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ لَكَ وَ الْمُلْكَ، لاَشَرِيكَ لَكَ
«Sana geldim, buyur Allah’ım!
Çağırdın koşup geldim, emrine hazırım.
Sana geldim, ortağın yoktur, koşup geldim, hamd ve nimet Sana ait, mülk de Senindir. Ortağın yoktur Senin!»
2.5.KABE
Kabe, yeryüzündeki ilk bina ve ilk mesciddir.
(Al-i İmran,3/96)
Kabe bütün Müslümanları bir noktada toplayan
ortak bir semboldür. Hacı Kabe’yi gördüğünde, adeta Kabe’nin Rabbini görüyor gibi olur.
“Sen O’nu görmüyorsan O seni görüyor ya!”
(Buhari, İman, 38)
Burada ki buluşma sadece Kabe ile buluşma değildir. Kabe’nin rabbi ile buluşmadır. Eve geldik. Ev sahibi ile buluştuk.
Kabe’nin etrafında dönerek dua edeceğiz.Tavaf dönerek ve zikrederek yapılan ibadettir.Sen orada taşla, örtüyle değil,
Allah ile konuşuyorsun.Tavaf, teslimiyetin ve ilahi takdire boyun eğişin sembolüdür.
Tavafta neden soldan döneriz? Allah (CC) , nazargah-ı ilahi olan insan kalbi ile “Beytullah”ın karşı karşıya gelmesini istemesidir.
Bu aynı zamanda da tavafın ne kadar kalpten yapılması gerektiğini de nazara verir.Tavaf Allah’ın emirleri ve yasakları etrafında pervane olmaktır.Tavaf abdestli yapılır.Tavafta ,Nefsani düşünce ve hareketler caiz değildir.
2.6.ZEMZEM
Zemzem ne niyetle içilirse o yararı sağlar.
Hadis-i Şerif
قاً واَسِعاًوَشِفاَءًمِنْ كُلِّ داَءٍ وَ سَقَمٍ الّهُمَّ اِنِّي اَسْاَلُكَ عِلْماً ناَفِعاًوَرِزْ
«Allahümme inni es’elüke ilmen nâfian, ve rızkan vâsi’an ve şifâen min külli dâin ve sekâm.»
«Allahım! Senden faydalı ilim,bol rızık ile bütün hastalık ve dertlerim için şifa talep ediyorum.»
2.7.TIRAŞ
Andolsun, Allah, Peygamberinin rüyasını doğru çıkardı. Allah dilerse, siz güven içinde başlarınızı kazıtmış veya saçlarınızı kısaltmış olarak, korkmadan Mescid-i Haram’a gireceksiniz. Allah, sizin bilmediğinizi bildi ve size bundan başka yakın bir fetih daha verdi.
• Efdali kazıtmaktır.
• Mazereti olan makine ile kısaltabilir.
• Makasla saç uçlarını, dört bir yanından kesilebilir.
• Hanımefendiler saçlarının ucundan bir parmak
boğumu kadar kesmeleri yeterlidir.
• Allah saçlarımızı Mekke'ye bırakmamızı istiyor.
Saçlarım kadar başım olsa hak yoluna olsun feda
Derken ki samimiyetimizin küçük bir sınavı.
2.8.TAVAF
Kâbe’nin etrafında dualar okunarak yedi kez dönmeye tavaf denir. Bir kez dönüşe şavt denir.
2.9.SA’Y
Kâbe’nin yakınında bulunan Safa ile Merve tepeleri arasında gidip gelmektir.Bu gidiş ve gelişler, Safa’dan Merve’ye dört, Merve’den Safa’ya üç olmak üzere yedi defadır.
3. UMRE NASIL YAPILIR?
Umre yapmak isteyen kimse; gerekiyorsa koltuk altı ve kasık kıllarını giderir, saç sakal tıraşı olur, bıyıklarını düzeltir, tırnaklarını keser ve boy abdesti alır, boy abdesti alma imkânı yoksa abdest alır, vücuduna güzel koku sürünür.
Erkekler, atlet, kilot, çorap, elbise ve ayakkabılarını çıkarırlar. İzar ve rida adı verilen iki parça ihram örtüsüne bürünürler. Ridanın uçlarını birbirine bağlamak veya iğne ile tutturmak mekruhtur. Ayaklarına arkası ve üzeri açık terlik giyerler. Bele kemer bağlamada, sırta çanta almada ve şemsiye kullanmada bir sakınca yoktur. Kadınlar elbise ve ayakkabılarını giymeye devam ederler, başlarını açmazlar, yüzlerini de örtmezler.
İhramın sünneti niyeti ile iki rekât ihram namazı kılarlar. Namazın birinci rekâtında Fatiha suresinden sonra "kafirun" suresini, ikinci rekâtında ise yine Fatiha suresinden sonra "ihlâs" suresini okurlar.
Umre yapmak isteyen kimse afakî ise mikat sınırlarını geçmeden, Hıll bölgesinde ikamet ediyorsa bulunduğu yerde, Harem bölgesinde bulunuyorsa Hıll bölgesinde mesela Ten'im'e giderek ihrama girer.
İhrama, niyet etmek ve telbiye getirmek suretiyle girilir. Niyet, umre yapacağının kalben belirlenmesi demektir. Niyetin,
"Allah'ım! Umre yapmak istiyorum. Onu bana kolaylaştır ve onu kabul buyur" diyerek diliyle ifade edilmesi müstehaptır.
Niyet ettikten sonra,
"Buyur Allah'ım buyur! Buyur, senin hiçbir ortağın yoktur. Buyur, şüphesiz her türlü övgü, nimet, mülk ve hükümranlık sana mahsustur. Senin ortağın yoktur" diyerek telbiye getirir. Böylece ihrama girmiş ve ihram yasakları başlamış olur.
Mekke'ye varıncaya kadar vasıtalara binişte ve indiği yerde, kafilelerle karşılaştığında, şehirlere girdiğinde, akşam ve sabah, gece ve gündüz, vasıtada, yürürken, otururken, yatarken, ayakta iken, inişte, yokuşta, mekan değiştikçe ve farz namazların arkasından her fırsatta telbiye, tekbir, tehlil ve salavat-ı şerife yüksek sesle söyleyerek yolculuğuna devam eder.
Telbiyeyi her söyleyişte üç defa tekrarlamak, sonra tekbir, tehlil ve salâvat-ı şerife okumak müstehaptır.
Mekke'ye yaklaşıp Harem bölgesine girince
"Allah'ım! Burası senin haremindir, emin kıldığın yerdir. Beni cehenneme girmekten koru. Kullarını dirilttiğin gün beni azabından güvende kıl, beni dostlarından ve itaatkâr olanlardan eyle" diye dua eder.
Mekke'ye abdestli girmek sünnet, gündüz girmek müstehaptır.
Mekke'de otele veya eve yerleşip dinlendikten sonra mümkünse boy abdesti, mümkün değilse abdest alır, yaya veya vasıta ile Mescid-i Harem'e gider. Yolda tekbir, tehlil, telbiye ve salavat-ı şerife getirir. Tevazu ve saygı ile
"Allah'ım! Rahmet kapılarını bana aç ve beni kovulmuş şeytandan koru" diye dua ederek Mescid-i Harem'e girer.
Beytullah'ı görünce üç defa tekbir ve tehlil getirir ve şu duayı okur.
"Allah'ı noksan sıfatlardan tenzih ederim, Her türlü övgü Allah'a mahsustur, Allah'tan başka ilah yoktur. Allah en büyüktür. Allah'ım! Bu senin Evindir. Onu Sen yücelttin, Sen şereflendirdin, Sen değerli yaptın. Onun yüceliğini, şerefini ve değerini artır. Ya Rabbi! Onun değerini artıran, onu şereflendiren, ona saygı gösteren kimsenin şerefini, saygınlığını, heybetini, yüceliğini ve iyiliğini artır. Allah'ım! Sen selamsın ve selamet ancak sendendir. Bizi selametle yaşat ve selamet yurdun olan cennetine koy, ey Celal ve ikram sahibi Allah'ım! Sen her şeyden yücesin ve her şeyden üstünsün"
Bildiği başka duaları da okuyabilir. Tavafa başlamadan önce telbiyeyi keser.
Hacer-i Esved hizasına gelir, yönünü ona döner, ellerini omuz hizasına kadar kaldırıp "Bismillah, Allahu Ekber" diyerek Hacer-i Esved'i selamlar, tekbir, tehlil ve tahmid getirir. Kalabalık değilse ve kimseye eziyet vermeyecekse Hacer-i Esved'i öper, kalabalık ise Hacer-i Esved'i öpmez. İstilam, sünnet, insanları itip kakmak ve eziyet vermek günahtır. Sünneti ifa etmek için günah işlenmez.
Umre tavafı yapmaya niyet eder. Niyetini,
"Allah'ım! Senin için umre tavafını yedi şavt olarak yapmak istiyorum. Onu benim için kolaylaştır ve kabul eyle" diyerek yapması müstehaptır.
Tavafını, Ka'be'yi soluna alıp Hatim'in dışından dolanarak yapar. Her şavtta Rükn-i Yemani ve Hacer-i Esved'i uzaktan "Bismillah, Allahu Ekber" diyerek istilamda bulunur. Hacer-i Esved'i istilam, sünnet, Rükn-i Yemani'yi istilam ise müstehaptır. Rükn-i Yemani öpülmez, diğer köşeler istilam edilmez.
Tavaf sırasında mesnun duaları veya bildiği duaları okur ve sessizce tekbir ve tehlil getirir veya Kur'an okur.
Tavafın ilk dört şavtı farz; tavaf'ı cünüp, adetli ve nifas halinde değilken ve abdestli olarak yapmak, avret yerlerini örtmek, tavafı Ka'be'yi soluna alarak yapmak, tavafa Hacer-i Esved hizasından başlamak, tavafı Hatim'in dışından dolanarak yapmak, gücü yetenin tavafı yürüyerek yapması ve şavtı yediye tamamlamak vaciptir. Bunlardan biri terk edilirse dem gerekir.
Tavaf'ta ıztıba' ve ilk üç şavtta remel yapar.
Tavaf yedi şavta tamamladıktan sonra "Mültezem"de ve Hatim'de dua eder. Mümkünse Makam-ı İbrahim'in arkasında değilse uygun bir yerde iki rekat "tavaf namazı" kılar, bu namazı kılmak vaciptir. Namazdan sonra dua eder, peşinden zemzem içer ve Hacer-i Esved'i istilam eder.
Umrenin sa'yini yapmak üzere Safa'ya gider. Yönünü Ka'be'ye döner, tekbir, tehlil, tahmid ve salât-ü selam getirir, dua eder. Sa'y yapmaya niyet eder. Niyetini,
"Allah'ım! Senin rızan için Safa ile Merve arasında yedi şavt olarak umrenin sa'yini yapmaya niyet ediyorum" diyerek yapması müstehaptır.
Sa'yini yedi şavt olarak Safa'da başlayıp Merve'de bitirir. Sa'y yaparken mesnun duaları veya bildiği duaları okur ve sessizce tekbir ve tehlil getirir veya Kur'an okur. İki yeşil ışık arasında "hervele" yapar. Sa'yi tamamlayınca Merve'de dua eder.
Umre'nin sa'yi vaciptir. Terk edilirse dem gerekir.
Berberde veya evde veya otelde saç tıraşı olur veya saçlarını kısaltır, böylece ihramdan çıkar ve bu şekilde umre ibadetini yapmış olur.
Kadınlar, remel ve hervele yapmazlar. Tekbir, tehlil ve telbiyede seslerini yükseltmezler. İhramdan çıkmak için saçlarının ucundan parmak ucu kadar kesmeleri yeterlidir. Kadınlar adetli iken tavaf yapmazlar.
